In opdracht van de FNV hebben Paul de Beer en Wieteke Conen onderzoek gedaan naar de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt de afgelopen 50 jaar. De resultaten van het onderzoek gebruiken wij in de discussie over basisinkomen.
De FNV vindt basisinkomen een interessant instrument en heeft besloten te onderzoeken of daarmee een eerlijker verdeling van werk, inkomen en kapitaal bereikt kan worden. Onderzoek naar en discussie over het basisinkomen moeten leiden tot een FNV-standpunt in 2021.
Het onderzoek brengt een halve eeuw arbeidsmarkt in beeld. Het laat zien dat het aantal mensen uit de beroepsbevolking met een baan tussen 1969 en 1984 licht daalde, maar daarna fors is toegenomen. In 1969 werkten 64 op iedere 100 personen van 15-64 jaar, in 1983 waren dit er nog maar 60, maar in 2016 was dit toegenomen tot 80.
Aantal werkzame personen, banen, arbeidsjaren en gewerkte uren (x 1.000, uren x 1 mln.), 1969-2016
Bron: ‘Een halve eeuw arbeidsmarkt’ Paul de Beer en Wieteke Conen; AIAS-HSI Working Paper Series november 2018 pag. 13
Niet alleen de ontwikkeling van de hoeveelheid werk, maar ook de kwaliteit van het werk werd onderzocht. Hoe hebben de lonen en de werkzekerheid zich ontwikkeld? De lonen van werknemers werden vanaf 1985 steeds ongelijker verdeeld. Het aandeel werknemers met een laag uurloon (minder dan € 13,44 in 2014) nam met ongeveer de helft toe en ook het aandeel met een hoog loon (meer dan € 30,23 in 2014) groeide. Het middensegment is met ongeveer 10 procentpunten gekrompen. Paul de Beer: ‘Juist als de ongelijkheid op de arbeidsmarkt toeneemt wordt de discussie over basisinkomen extra interessant.’
Sinds de jaren 70 is het aandeel werknemers dat geen vast contract heeft gegroeid. Begin jaren 70 had slechts 1 op de 20 werknemers een onzeker contract, inmiddels is dat 1 op de 4. Vanaf het begin van deze eeuw is daarnaast het aantal zzp’ers sterk toegenomen. Het meest kwetsbaar zijn werknemers die een laag loon en een flexibele baan hebben. De omvang van deze groep groeide tussen 1985 en 1996, nam daarna af en groeit sinds 2010 weer. In 2014 gaat het om 2,7% van de werknemers. Het aandeel werknemers met een flexibel dienstverband en geen laag loon is vanaf 2010 nog sterker toegenomen.
Aandeel werknemers met een laag uurloon, met een flexibel dienstverband en met een combinatie van beide (excl. schoolgaanden) (%)
Bron: ‘Een halve eeuw arbeidsmarkt’ Paul de Beer en Wieteke Conen; AIAS-HSI Working Paper Series november 2018 pag. 45
Op 14 december 2018 heeft de FNV de aftrap gedaan voor de discussie over het basisinkomen met een startconferentie. De resultaten van het onderzoek naar een halve eeuw arbeidsmarkt zijn gepresenteerd en leden en experts zijn met elkaar in gesprek gegaan over het basisinkomen. De komende tijd gaat de FNV verder onderzoeken of het basisinkomen helpt om arbeid, inkomen en kapitaal eerlijker te verdelen. De FNV ziet dat de onzekerheid over werk en inkomen voor mensen toeneemt en dat de verdeling schever wordt. Kitty Jong: ’We willen onderzoeken of het basisinkomen past bij de FNV doelen: een eerlijke arbeidsmarkt en een rechtvaardige maatschappij. Maar ook het verkleinen van de kloof tussen arm en rijk’. Op het congres van 2021 wordt besloten over het FNV-standpunt over basisinkomen.
Meer weten? Mail naar basinkomen@fnv.nl
BezoekadresVeluwezoom 5
1327 AA Almere
Naar de uitgebreide
contactpagina
Inloggen Mijn FNV Horeca
